Waarom burn-out steeds jonger toeslaat — en wat je eraan kunt doen

Stel je voor: je bent 23. Net begonnen met werken. Alles zou spannend en leuk moeten zijn… maar je voelt je leeg. Moe. Uitgeput.En nee dat is geen aanstellerij.

Burn-out is allang geen probleem meer voor “dertigers met te veel verantwoordelijkheden”. Steeds meer jongeren raken opgebrand, soms al tijdens hun studie.

Maar hoe komt dat? En belangrijker: wat kun je er zelf aan doen?

Burn-out: de cijfers liegen niet

Volgens het Trimbos-instituut heeft bijna 1 op de 5 jongeren tussen de 18 en 25 jaar last van ernstige stressklachten. Bij werkende twintigers is dat zelfs nog hoger.

Oorzaken:

• Hogere prestatiedruk (school, werk, sociale media)

• Onzekere woning- en arbeidsmarkt

• 24/7 bereikbaar moeten zijn

• Minder echte rustmomenten

📚 Bron: Trimbos-instituut, “Mentale gezondheid jongeren” (2023)

Wat gebeurt er in je brein bij een burn-out?

Wanneer je langdurig onder spanning staat, produceert je lichaam cortisol (het stresshormoon). In kleine doses is dat handig het maakt je alert.Maar als die stress weken of maanden aanhoudt, raakt je systeem ontregeld.

Effecten op je brein:

• Je hippocampus (geheugen) krimpt → slechter onthouden

• Je prefrontale cortex (plannen, beslissingen) functioneert minder

• Je amygdala (angstcentrum) wordt hyperactief → meer angst & paniek

Dit is geen “tussen je oren”-probleem. Het is letterlijk meetbaar in je hersenen.

Waarom juist jongeren kwetsbaar zijn

1. Sociale media en vergelijking: Instagram en TikTok laten je constant zien wat anderen “bereiken”. Je vergelijkt jezelf non-stop en voelt dat je achterloopt.

2. Onzekere toekomst: Studieschuld, hoge huur, flexcontracten: de basiszekerheid die vorige generaties hadden, ontbreekt vaak.

3. Altijd bereikbaar: Zelfs na werktijd blijven WhatsApp, Slack of e-mail pingelen. Rust is zeldzaam.

4. Te hoge verwachtingen van jezelf: Jongeren groeien op met het idee dat je álles kunt worden, maar dat vertaalt zich vaak naar druk om álles te moeten doen.

   
   

De signalen van een burn-out (vroeg herkennen!)

• Constante vermoeidheid, ook na slaap

• Geheugen- en concentratieproblemen

• Gevoelens van leegte of zinloosheid

• Lichamelijke klachten (hoofdpijn, hartkloppingen, spierpijn)

• Prikkelbaarheid en snel emotioneel reageren

Herken je meerdere signalen? Dan is het tijd om in te grijpen nog voordat je instort.

Hoe je jezelf kunt beschermen?

1. Stel grenzen aan schermtijd:

Plan vaste momenten waarop je offline bent. Zet meldingen uit na een bepaald uur.

2. Plan hersteltijd in:

Echt herstel is geen Netflix-marathon. Het is slapen, wandelen, sporten, mediteren.

3. Praat erover:

Met vrienden, familie of een coach. Burn-out groeit in stilte — doorbreek dat.

4. Realistische doelen stellen:

Je hoeft niet alles nu te bereiken. Kies 1–2 prioriteiten en focus daarop.

5. Wees alert op signalen:

Merk je dat simpele taken zwaar worden? Zie dat als waarschuwing, niet als zwakte.

Hoopvolle boodschap

Het goede nieuws: een burn-out is omkeerbaar.Met tijd, rust en begeleiding herstelt je brein volledig.Veel jongeren die dit meemaken, komen er sterker uit met een duidelijker beeld van wat écht belangrijk is.

📚 Bron: Maslach, C. & Leiter, M.P. (2016). “Burnout: The Cost of Caring”

Tot slot

Burn-out is geen teken dat je faalt. Het is een signaal dat je te lang te veel hebt gevraagd van jezelf. En dat signaal is er om je te beschermen, luister ernaar.